Utangaçlık Duyguları ve Özellikleri

Utangaçlık

Utangaçlık, bu duyguyu herkes yaşamının bir döneminde yaşamıştır. Bu duygu sınırlı sosyal ortamlarda yaşanmış, uzun süreli sorun oluşturmadıysa fazla problem edilmez. Ancak bazı kişiler için sürekli olarak sorun yaratabilir. Sosyal ortamlarda tedirginlik duyarlar, başkalarıyla birlikteyken ve ayrıyken sürekli olarak davranışlarıyla ilgili endişe yaşarlar. Bazı durumlarda daha büyük boyutlarda yaşanır ve kişi kendini izole eder. Bu aşamada kişi yalnız kalmaya mahkûm olmuştur. Utangaçlık duygusu bir yakının kaybedilmesi, yeni bir iş başlangıcı, yeni bir okul gibi belirli durumlarda da yaşanabilir. Bu duygu kişinin günlük yaşamını engelleyecek, yaşam kalitesini bozacak düzeyde olduğunda sorun olarak tanımlanır. Utangaçlık kişilere hükmeden, iş, okul ya da sosyal ortamlardan uzaklaştıran, ilişkilerden uzak tutan ve geri çeken bir duygudur.

Utangaçlık nelerle ilişkilidir?

Utangaçlık sosyal kaygıyla birlikte yaşanan ve rahatsızlık veren bir duygudur. Çevresindeki kişilere karşı utanılacak ve aptal duruma düşme, reddedilme veya yetersiz olma korkusu yaşanır. Bu duyguyu yaşayan kişiler başkalarıyla birlikte olduğunda, bu kaygının nasıl giderileceğini değil ne kadar fazla kaygılı olduğunu düşünür ve kaygısının daha fazla artmasına neden olur. Bu şekilde kısır döngünün içine girer. Düşüncelerinde gerçekçi algılar yerine, mantık dışı korkular vardır. Sosyal kaygı herkes tarafından yaşanabilir. Ancak utangaç olmayan kişiler kaygılarını daha farklı yorumladıklarından, kısır döngü içine girmezler. Utangaç olanlar kaygıyı kişiliklerinin bir parçası olarak görür. Diğer kişiler ise bunun geçici olduğunu bilir ve buna göre hareket ederler. Buna göre utangaç olmayan kişilerin kendilerine daha fazla güvendiği söylenebilir. Utangaçlık yaşayan kişilerde sosyal beceri eksikliği vardır. Yani ilişkilerini başlatma ve sürdürme konusunda sözel veya sözel dışı becerileri öğrenmemişlerdir.

Utangaç kişiler nasıl anlaşılır?

Bazı kişiler kendisini üstün gibi görürler. Bu durumda diğer insanların çoğuna karşı nefret duyarlar ve bu şekilde yaşarlar. Bunun nedeni her şeyi aptalca değerlendirmeleridir.
Bazıları ise çevrelerine karşı yabancılaşmıştır. Bu kişiler genel olarak utangaç olarak tanımlanır. Sosyal becerilerden yoksun olduklarından, diğer kişiler tarafından dışlanır. Bu dışlanmayla birlikte kendilerini yalnızlığa iterler. Kendilerini başkalarından soyutlamaları empati duygularına engel olur. Hatta intikam duyguları içinde olabilirler.
Bir kısım kişiler ise bulundukları ortamlara uyum sağlayamadığından, asosyal bir durumda olurlar. Bu kişiler utangaçlığın esiri olmuştur. Kendi düşünceleri önemini kaybetmiş, başkalarının düşüncesi önem kazanmıştır. Kendileri hakkında gerçek dışı asosyal karşılaştırmaların içine girerler. Bu yüzden utangaçlıkları daha fazla artar.

Utangaç kişilerin ruh halleri nasıl olur?

Herkes tarafından izlendiklerini ve yargılandıklarını düşünürler.
Bulundukları ortama zor alışırlar.
Ergenlik döneminde olanlar bunun üstesinden gelmek için alkol ya da uyuşturucuya yönelirler.
Gelişimleri için daha fazla zamana ihtiyaç duyarlar.
Kendilerini geri çektikleri için, toplumsal desteklerden mahrum kalırlar.
Kendi yetersizliklerine odaklanır, ilişki başlatırken zorluk çekerler.
Kendileriyle ilgili olumsuz değerlendirmeler yaparlar.
Silik bir kişilik yapısı sergilerler.
İlişkilerde her işi başkalarının yapmasını bekler, kendilerini utangaçlık ortamından kurtarmalarını isterler.

Utangaçlık nelere sebep olur?

Yeni insanlarla tanışmada ve yeni arkadaşlıklar kurmada zorluk
Kendini izole ederek, yalnızlığa mahkûm etmek
Başka kişiler tarafından soğuk, sıkıcı ve ilgisiz olarak algılanmak
Sosyal ortamlarda kendini anlatamamak ve kendine karşı güven duyamamak

Utangaçlıkla nasıl başa çıkılır?

Bu duyguları yaşayan kişiler öncelikle mantık dışı inançlarını değiştirmelidir. Bu inançlar 4 temel gruba ayrılmıştır. Bunlar;

Sosyal bir toplantıda uzun süre beklemek, iyi şeylerin olmasını sağlar.
Diğer kişiler sosyal etkinliklere davet edildiği için şanslılar
Nerede bulunursam bulunayım, sosyalleşme olanağım aynı olacak.
Birisi bana karşı ilgisizse, kesinlikle beni sevmiyordur ve hiç sevmeyecektir.

Utangaç kişiler mantık dışı inançlarından kurtularak, daha gerçekçi inançlar edinmelidir. Bunlar;

Sosyal ortamlarda daha aktif olmalıyım.
Sosyal ortamlara giren herkes, biraz kaygı yaşayabilir. Bu yüzden bir şeyler yapmadan önce tamamen gevşeme ya da rahatlamak gerekmez.
Başkası gibi davranmaya gerek yok, bu beni daha fazla kaygılandırır.
Başkalarının beni eleştireceğini düşünüyorum, aslında ben kendime karşı acımasızım.
Kendime sosyal becerileri ve deneyimlerimi geliştirebilmek için mantıklı amaçlar koymalıyım.
Sosyal becerileri gelişmeyen kişiler daima başarılı değildir. Bu yüzden her şey iyi gitmezse, fazla üzülmemeliyim.

Utangaç kişiler sosyal becerilerini nasıl geliştirebilir?

Sosyal becerilerin öğrenilmesi ve geliştirilmesi belli bir zaman içinde gerçekleşir. Bu yapılırken en kolay yollardan başlayarak, zora doğru gidilmelidir. Bu yüzden öncelikle kişilerle yapılacak sohbet sırasındaki davranışlardan başlamak gerekir. Sohbet konuşmayı başlatmak, sürdürmek ve konuşmayı bitirmek aşamalarından oluşur. Bu aşamalarda nasıl davranılacağı hakkında hem sözel hem de sözel olmayan davranışları gözden geçirerek, sosyal ortamlarda nasıl davranılması gerektiği hakkında çalışmalar yapılmalıdır.

Son Güncelleme : 21.01.2024 09:44:17

Utangaçlık ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.