Stres kırığı, ismi kırık kelimesini içerse de tam anlamıyla bir kemik kırığı değildir. Ayak, yük taşıma sırasında anatomik yapısı gereği farklı işlevler görür. Her bölge, yürümenin belirli evrelerinde belirli miktarda yük taşır. Ayak anatomisinin zorlandığı durumlarda, yanlış bölgelere fazla miktarda yük binmesine sebep olur. Bu durum, kemiğin basınç altında kalmasına yol açar. Basınç artışı, silindirik yapıya sahip olan uzun kemiklerde (tarak kemikleri ve kaval kemiği) kemik iliğinin ödem yapmasına neden olur. Ödem geliştikçe kemiğin içindeki basıncı artırır ve bu basınç hasta tarafından ağrı olarak hissedilir.

Stres kırığı çoğunlukla ayak tarak kemikleri ve alt baldır kemiklerinde ortaya çıkar. Aşırı kullanım ve baskı sonucu meydana gelen küçük çatlaklardır. Yapılan araştırmalar, stres kırığının daha çok enerji gerektiren sporlar yapan kişilerde olduğunu göstermektedir. Basketbol, uzun mesafe koşuları, tenis ve atletizm bunlara örnek olarak verilebilir. Bu sporların sebebi, zemine ayak çarpma tekrarlanmasının yüksek olmasıdır. Pist ve saha sporları gibi yüksek darbe sporlarıyla uğraşanlarda da görülür. Kemiklerdeki hassasiyet, stres kırığı riskini artırmaktadır. Ergenlik çağında olup kemikleri yeterince sertleşmemiş çocuklarda da görülebilir. Kadınlarda özellikle kemik kütlesi azalmayla sonuçlanan, anormal regl dönemi geçiren veya hiç regl olmayan atletlerde ve sivil hayatında fiziksel aktivitesi olmayıp, askerlik eğitimleri sırasında birdenbire daha aktif faaliyetlere katılan acemi erlerde stres kırığı riski vardır.

Stres kırığının oluşmasında en önemli faktör, yüksek şoka sebep olan zeminlerdeki sportif faaliyetlerdir. Uygun olmayan, aniden yüklenilen antrenman programları, düz tabanlık, osteoporoz, yanlış ayakkabıyla spor yapma, aşırı spor aktiviteleri ve yıpranmış, sert ayakkabılar kullanmak yine stres kırığını oluşturan faktörler olarak sıralanabilir.

Stres kırığının teşhisinde kırığı iyileşmeye başlayana kadar röntgende görmek zordur. Muayene eden ortopedi doktoru, röntgenden daha sağlıklı sonuçlar veren bir kemik taraması ölçümü isteyebilir. Eğer stres kırığından şüpheleniliyorsa ilk olarak yapılması gerekenler:

Stres kırığında en önemli tedavi parametresi, hastanın stres yüke yol açan faktörünü ortadan kaldırmaktır. Öncelikle yapılması gereken doğru ayakkabı seçilmesi ve tedavinin ilk üç haftasında bol istirahat edilmesidir. Ayağın üstüne kesinlikle yük verilmemesi gerekir. Ardından üç ve altı hafta arası hafif yük verilir. Bu yol ile ulaşılmaya çalışılan amaç, hastanın yanlış yük vermekten kaynaklanan kemik içi basıncını azaltmaktır. Bu dönemde uygulanan fizik tedavi ve rehabilitasyon ile ayağın adale gücünün normal kalması ve ayakta artan ödemin azaltılması için çaba sarf edilir. Stres kırığı olan bölgeye alçı uygulanabilir. Hasta kesinlikle koruyucu ve yumuşak fit ayakkabılar kullanmalıdır. Stres kırığının tanısı konulurken MRI en etkili yöntemdir. İyileşme olup olmadığı takip edilirken mutlaka MRI baz alınacaktır. Bütün bu uygulamalar cerrahi dışı uygulamalardır. Bu uygulamalardan yanıt alınamayınca cerrahi uygulamalara başvurulabilir.

Düzgün iyileşmeyen stres kırıklarında kemiğin tam kırıkları veya kronik sıkıntılar oluşabilir. Bu yüzden alınması gereken önlemler:

Stres kırığı tedavi edildikten sonraki dönemde aktivitelere dönüş yavaş ve kademeli olmalıdır. Egzersizlerin hızı, süresi ve mesafesi kademeli olarak artırılmalıdır.