Dopamin, beyinden salgılanan ve sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan bir nörotransmitterdir. Halk arasında genellikle serotonin gibi mutluluk hormonu olarak bilinse de, dopaminin birçok farklı fonksiyonu bulunmaktadır. Dopamin seviyesindeki dengesizlikler ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Örneğin, düşük dopamin seviyeleri Parkinson hastalığına neden olabilirken, yüksek seviyeleri bağımlılık yapıcı maddelerle ilişkilendirilebilir.

Dopamin, beynin farklı bölgelerinden salgılanarak hareketleri, duyguları, haz duyusunu ve acıyı etkiler. Beyin saniyeler içinde bedene milyonlarca sinyal ileterek vücuttaki sistemlerin çalışmasını sağlar. Bu sinyaller sinir hücrelerinin yardımıyla elektrik sinyalleri olarak iletilir ve sinirlerin birleşim yerlerinde bazı kimyasallar aracılığıyla taşınır. Bu kimyasallara nörotransmitter denir ve bunlar arasında dopamin de bulunmaktadır. Dopaminin en önemli özelliklerinden biri, haz duyusuna aracılık etmesidir. Örneğin, lezzetli bir yiyecek yendiğinde veya cinsel ilişki sırasında dopamin salgılanır. Bu durum, dopaminin madde bağımlılığında etkili bir rolü olduğunu gösterir. Sigara ve uyuşturucu kullanımı sonucunda dopamin birikimi ve haz duyulması, kişileri bu maddeleri yeniden kullanmaya yönlendirir ve bağımlılığa yol açar.

Dopamin, birçok beyin fonksiyonunu direkt olarak etkileyen bir nörotransmitterdir ve belli seviyelerde olması gerekir. Seviyesinin düşmesi halinde zihinsel fonksiyonlarda sorunlar yaşanırken, yükselmesi durumunda ise anormallikler ortaya çıkabilir. Dopamin seviyesini doğal yollarla yükseltmek, uyuşturucu ve sigara gibi maddeler dışında oldukça zordur.

Beyinde hareketi düzenleyen bazal gangliya bölümü, belirli bir miktar dopamin ihtiyacı duyar. Bu miktarda azalma olduğunda hareketlerde gecikme ve koordinasyon bozukluğu ortaya çıkar. Aşırılık durumunda ise beyinde ve vücutta tikler ve gereksiz hareketler gözlenir.

Dopamin, beyinde haz duyusuna aracılık eder ve haz alınan durumlarda salgılanır. Bu etkiyle kişiler haz alacakları aktiviteleri ararlar. Bu aktiviteler arasında besinler, seks, uyuşturucu maddeler ve sigara gibi alışkanlıklar bulunabilir.

Kokain, sigara ve amfetaminler, dopaminin sinir hücrelerince yeniden emilimini engeller. Bu nedenle sinir uçları arasında dopamin birikimi oluşur, bu da bağımlılığa yol açabilir.

Dopamin düzeyi, beyinde kısa süreli hafızanın iyileştirilmesini sağlar. Ancak dopaminin beyinde hassas bir seviyesi bulunmaktadır. Artması ya da azalması hafızaya zarar verebilir.

Dopamin, dikkati ve odaklanmayı artıran bir etkisi vardır ve hafızada kısa süreli olarak kalacak bilgilere karar verir. Eksikliği dikkat eksikliğine neden olabilir.

Dopamin, bilginin beyindeki akışını kontrol altında tutar. Eksikliği halinde dikkat, hafıza ve problem çözme yeteneğinde düşüş olur.

Dopamin eksikliği sosyal anksiyete ve sosyal fobiyle ilişkilidir. Bipolar bozukluk hastalarında ise dopamin artışı nedeniyle aşırı sosyallik gözlenir.

Doğal olarak dopaminin artırılması, daha sağlıklı ve mutlu bir yaşamın kapılarını aralar. Kişinin ruh halini düzenleyici etkisi bunda etkilidir. Eksikliğinde depresyon, enerjisizlik, tatminsizlik ve bunalım gibi etkiler görülebilir.