Maslow Teorisi

Maslow teorisi, yani ihtiyaçlar hiyerarşisi teorisi 1943 yılında ABD'li psikolog Abraham Maslow tarafından yayınlanan bir çalışmayla ortaya atılmış, daha sonradan geliştirilmiş bir insan psikolojisidir. Bu teori insanların belli kategorilerde olan ihtiyaçlarını karşılaması, kendi içinde bir hiyerarşi oluşturan üst ihtiyaçları tatmin arayışına girdiklerini, kişinin yapısal gelişiminin o anki baskın ihtiyaç kategorisinde belirlendiği bir teoridir. Maslow kişilik kategorilerinde kendi arasında bir dizilim bulunmakta ve her ihtiyaç kategorisinde bir kişilik düzeyi karşılık gelmektedir. Kişi bir kategoride ihtiyaçlarını tam olarak gideremeden, bir üst düzeyde olan ihtiyaç kategorisine yani kişilik gelişme düzeyine ulaşamaz.

Maslow teorisindeki seviyeler

• Fizyolojik gereksinimler (solunum, besin, cinsellik, su, denge, boşaltım, uyku)
• Güvenlik gereksinimi (vücut, kaynak, iş, aile, etik, sağlık, mülkiyet güvenliği)
• Ait olma, sevecenlik ve sevgi gereksinimi (aile, arkadaşlık, cinsel yakınlık)
• Saygınlık gereksinimi (kendine saygı, başarı, güven, diğerlerinin gösterdiği saygı, başkalarına duyulan saygı)
• Kendini geçekleştirme gereksinimi (yaratıcılık, erdem, doğallık, sorun çözme, gerçekleri kabul etme, önyargısız olma)

Maslow teorisine göre kişi için o andaki baskın gereksinimler hangi kategoride ise, yani günlük etkinliklerde ağırlıklı olarak hangi gereksinimleri doyuruyorsa, kişilik gelişmişlik düzeyi bu kategoriye karşılık gelen düzeyde bulunur. Kişi belli kategorideki gereksinimlerini tam karşılamadan, bir üst düzeyde olan kategorinin gereksinimlerini algılayamaz, böyle bir gereksinimi olmaz. Belirli bir kategoride ihtiyaçları karşılanan kişi, bir üst kategoriye yönelir. Bu kişinin kişilik gelişim düzeyini bile üst seviyeye taşır. Psikologların yapması gereken şey, kişinin kendini gerçekleştirme aşamasında önündeki engellerin kaldırılmasına yardım etmektir.

Maslow teorisindeki ihtiyaç türleri

Maslow teorisinde geçen ihtiyaçların bir içgüdü gibi olduğu ve davranış motivasyonunda önemli olduğu belirtilmiştir. Güvenlik, psikolojik, saygınlık ve sosyal ihtiyaçlar yoksunluk ihtiyaçları olarak tanımlanır. Bunun gibi alt seviyede ihtiyaçların giderilmesi, olumsuz sonuçların önlenmesinde önemli bir adımdır. Maslow piramidinde en üst seviyede gelişme ihtiyaçları vardır. Bunlar bir şeyin olmamasından dolayı çıkmaz. Bunların ortaya çıkışı kişiliğin gelişimi için meydana gelen bir istektir. Piramidin üst seviyelerine çıkabilmek için, alt seviyelerde olan gereksinimlerin giderilmesi gerekir. Fizyolojik gereksinimler giderilmediği takdirde, diğer gereksinimler ikinci seviyede kalır.