Anksiyete Bozukluğu
Anksiyete bozukluğu, kişinin sürekli olarak bir şeylerden kaygı duyması ve her an başına kötü bir şey gelecekmiş gibi hissetmesi durumudur. Örneğin; yolda yürürken sürekli bir taksinin gelip ona çarpacağını düşünmesi ya da her an için anne babasına bir şey olacağını düşünmesi gibi. Anksiyete bozukluğu yaşayan kişi, günlük yaşantısındaki her olay karşısında büyük endişe taşır. Sürekli aklından senaryolar kurarak kötü şeyler olacağına dair hisler geliştirmeye çalışır. Bu duruma yaygın kaygı bozukluğu da denilmektedir. Bunun nedeni, kişilerin belirli bir yer ve zaman olmadan az ya da çok kaygı taşımasıdır.
Kaygı aslında günlük hayatta hepimizin yaşayabileceği bir durumdur ve bu çok doğaldır. Fakat kaygının derecesi kişinin yaşamını etkileyecek kadar ileri dereceye ulaşırsa bu durumda anksiyete bozukluğu meydana gelmektedir. Yaygın anksiyete bozukluğu yaşayan kişi kendini sürekli endişe içinde hissetmektedir. Bu da kişinin kendini her olay karşısında tetikte hissetmesi, çabuk yorulması, odaklanma güçlüğü yaşaması, aşırı unutkanlık, sinirlilik, kas gerginliği ve uyku bozukluğu gibi sonuçlar yaşamasına neden olmaktadır.
Anksiyete Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Duygusal Belirtiler: Anksiyete bozukluğunun duygusal belirtileri arasında aşırı korku, kişinin yapacağı bir işte konsantrasyon bozukluğu yani odaklanma güçlüğü, sürekli sinirli ve gergin olma durumu, her durumda en kötüyü düşünmek, asabi davranma ve olaylar karşısında aceleci olma, kişinin sürekli kendini tehlikede hissetmesi gibi durumlar yer almaktadır.
Fiziksel Belirtiler: Anksiyete bozukluğu kişide bazı fiziksel semptomların görülmesine de neden olmaktadır. Bunlar arasında kalp çarpıntısı, aşırı terleme, mide bulantısı ya da midede oluşan ağrılar, nefes almada güçlük yaşama, titreme ve tikler, yorgunluk ve uykusuzluk yer almaktadır.
Ayrıca anksiyete bozukluğu yaşayan kişilerin hepsinde bu belirtilerin yanı sıra depresyon da görülmektedir.
Anksiyete Bozukluğu Türleri Nelerdir?
- Yaygın Anksiyete Bozukluğu: Bu durumda kişide yaşamını etkileyen ve sürekli görülen endişe ve kaygı halleri vardır. Yaygın anksiyete bozukluğu görülen kişide 6 ay boyunca günlük işlerinde gergin davranması, aşırı aceleci ve endişeli olması görülmektedir. Kişide aşırı heyecan, uyku düzeninde bozukluk ve kalabalık ortamlara girememe gibi problemler de görülebilir.
- Obsesif Kompulsif Bozukluk: Bu durumdaki kişilerde kontrol edemediği ve endişe duyduğu istenmeyen düşünceler ve bu düşüncelerinden kurtulmak amacıyla yapmış olduğu davranışlar görülmektedir. Kişi yaptığı bu davranışların mantığa uygun olmadığını bilir fakat kendini kontrol edemez. Örneğin; sürekli mikrop bulaşma endişesi ile kişinin ellerini daima yıkaması ya da vaktinin çoğunu banyoda temizlik için geçirmesi gibi ya da dışarı çıkarken sürekli ocağı, ütüyü vb. aletleri kontrol etmesi gibi davranışlar. Eğer kişi bu tarz düşüncelere gereğinden fazla kapılıyorsa ve bu durum kişinin ev, iş ve okul hayatını olumsuz yönde etkiliyorsa kişide obsesif kompulsif bozukluk var demektir.
- Panik Bozukluk: Panik bozukluk yaşayan kişilerde beklenmedik panik ataklar görülür ve kişi bu durumun ne zaman yaşanacağını düşünerek endişeler duymaya başlar. Kişinin bu durumu yaşamaktan korkması ve durumu yaşadığı yere gitmekten de korkması halinde panik bozukluklar ortaya çıkar. Panik atak belirtileri: nefes darlığı, nefesin kesilmesi ya da sık sık nefes alma, çarpıntı, göğüste sıkışma, titreme, terleme, mide bulantısı ve baş dönmesi, ölümden, kontrolünü kaybetmekten ya da delirmekten korkma gibi durumlardır.
- Fobiler: Fobi bir nesne, obje ya da duruma karşı duyulan aşırı korkudur. Bu korku bazen bir hayvana karşı, yükseklik, asansör korkusu, uçağa binme korkusu, karanlık, açık alan vb. başka şeylere karşı da olabilmektedir. Fobisi olan kişi bu korkunun mantıksız olduğunu bilmekte fakat önüne geçememektedir.
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu: Travmatik ya da kişinin yaşamını tehdit eden bir olay sonrası görülen anksiyete bozukluğu travma sonrası stres bozukluğu olarak bilinmektedir. Eğer kişi travmatik bir olayın etkisinden kurtulamıyor ve günlük hayatında normale dönemiyorsa kişide travma sonrası stres bozukluğu mevcuttur. Travmaya neden olabilecek olaylar; kazalar, savaşlar, doğal afetler, tecavüz, soygun ve kavga gibi durumlar olabilmektedir.
- Sosyal Anksiyete Bozukluğu: Sosyal fobi olarak da adlandırılan bu durum kısacası kişide görülen utanma halidir. Kişi başka insanlarla konuşmaktan ya da bir ortama girmekten aşırı derecede utanmaktadır. Sosyal anksiyete bozukluğu görülen kişiler genellikle yeni insanlarla tanışmaktan, bir şeylerle uğraşırken başkaları tarafından izlenmekten, toplu bir ortamda konuşmaktan, eleştirilmekten, karşı cinsle konuşmaktan, telefonla görüşmekten, parti vb. sosyal aktivitelere katılmaktan utanırlar ve aşırı stres yaşarlar. Bu gibi durumlarda bir doktora başvurmak yapılması gereken en doğru davranış olacaktır.
Anksiyete Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilebilir?
Anksiyete bozukluğu tedavisi bilişsel-davranışsal terapi ve maruz bırakma terapisi ile yapılabilmektedir. Ayrıca hekim tarafından verilen antidepresan ilaçları ile de anksiyete bozukluğu tedavisi uygulanabilir, bunun yanında mutlaka terapi görülmesi gerekmektedir.
Terapi ve ilaç tedavisinin yanı sıra, yaşam tarzı değişiklikleri de anksiyete bozukluğunun yönetilmesine yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, yeterli uyku almak ve stres yönetimi tekniklerini öğrenmek önemlidir. Meditasyon, yoga ve derin nefes egzersizleri gibi rahatlama teknikleri de kaygı semptomlarını hafifletebilir.
Anksiyete bozukluğunun tedavisi bireyseldir ve her kişi için en uygun tedavi yöntemi farklı olabilir. Bu nedenle, belirtilerle başa çıkmakta zorlanan kişilerin bir uzmana başvurarak profesyonel yardım alması önemlidir.
|