Şizofreni

Şizofreni, beyinde bulunan maddelerin iletiminde yaşanan bozukluk ve bu bozukluk nedeni ile bazı farklılıkların oluşması ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Hastalıkta aktif ve pasif olmak üzere dönemler yaşanır. Şizofreni hastalığı tedavisi mümkün bir hastalık olsa da çoğu hastada uygulanan tedavi hastalığı tam olarak iyileştirmeyebilir. Hastalık kişinin yaşam kalitesini, çevresi ile olan bağını zorlaştırabilmektedir. Şizofreni ruhsal olarak gelişebilen önemli hastalıklardan bir tanesidir.

Şizofreni hastalığı çok popüler bir hastalık olmasa da toplumda oldukça yaygın bir şekilde görülmektedir. Hastalık daha çok 15 - 25 yaş aralığında oluşum göstermektedir. Şizofreni ne kadar erken başlarsa oluşturduğu hasar bir o kadar artabilir. Bu durumda da yaşam kalitesi daha kötü bir hal alabilir. Toplumda şizofreni hastalığının bir tür bunama hastalığı olduğu düşüncesi vardır. Ancak şizofreni kesinlikle bunama ile alakalı bir hastalık değildir.

Şizofreni birçok faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Beyinde var olan sinir hücrelerinin her biri birbiri ile ilişki içindedir. Bu sayede iletişim gerçekleşir. İletişimin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi sinir hücrelerinin uç kısmındaki kimyasal maddelerin salgısı ile sağlanır. Bu salgılanan maddelerden olan dopaminin etkisi ile gerçekleşen iletişimde oluşan bir hasar nedeni ile şizofren açığa çıkabilir. Bu hasar nedeni ile kişilerde hayal görme, konuşma güçlüğü ve davranış bozuklukları oluşabilir.

Şizofreni hastalığına neden olan bir diğer faktör ise kalıtsal faktörlerdir. Yaklaşık 100 hastadan 10'unda, kan bağı olan akrabalarında şizofren hastalığı tespit edilebilmektedir. Yapılan araştırmalara göre birçok gen, ailesel geçişte etkili olmaktadır. Anne ya da babasında şizofren rahatsızlığı bulunan çocukların %10 şizofrene yakalanma olasılığı vardır.

Şizofreni hastalarının dünyaya bakış açısı diğer insanlarda daha farklıdır. Hastalar olmayan sesleri duyar ve olmayan şeyler üzerine hayaller kurarlar. Onlar için dış dünya oldukça karmaşık ve anlaşılmaz olabilir.

Şizofreni hastalarında korku, kaygı, sinir ve aşırı heyecan gözlemlenebilir. Bu tür duygular nedeni ile anormal davranışlarda bulunabilirler. Şizofreni bazı vakalarda aniden oluşum gösterebileceği gibi, bazı vakalarda ağır ağır sinsi bir şekilde ilerleyebilir ve bazı belirtiler açığa çıkabilir.

Bu sıralanan belirtilerin hepsi aynı kişide aynı anda görülmeyebilir. Ayrıca her hasta için ortaya çıkacak belirtiler farklılıklar göstermektedir. Ancak hastalığın ilerlediği dönemlerde ortaya çıkan belirtiler her hasta için aynı olmaktadır. Bu tür belirtiler ortaya çıktıktan sonra doktora başvurarak gerekli önlemlerin alınması hasta açısından önemlidir. Fakat, uygulanan tedaviler ile tam olarak düzelmeyen veya tam anlamı ile ortadan kalkmayan belirtiler vardır. Hastanın devamlı kontrol altında tutulması gerekir. Çünkü belirtiler azalabilir ya da artabilir. Kendi kendine konuşmak, sesler duymak, halsiz ve bitkin ruh hali gibi belirtiler hastalığın ilerlemiş boyutunda görülebilen belirtiler arasındadır.

Şizofreni tedavisinde ilaç ve psikoterapiler uygulanmaktadır. Tedavi için reçete edilen ilaçlar antipsikotik ilaçlardır. Hastalığı atlatabilmek için ilaçların uzun yıllar kullanılması gerekir. Kullanılan ilaçlar hastalığı tam olarak iyileştiremez ancak şikayetleri azaltır ve hastanın yaşam kalitesini yükseltir. Ayrıca hastalığın tekrar nüksetmesini önler.

Atipik antipsikotikler yine şizofreni tedavisinde kullanılan ilaçlardandır. Ancak bu tür ilaçlar kanda bulunan beyaz hücrelerin miktarını aniden düşürme gibi yan etkiler oluşturabilir. Bu tarz ilaçların doktor gözetiminde ve düzenli bir şekilde kullanılması gerekir. İlaçların dozları hastalarda oluşan belirtilerin boyutuna göre farklılık gösterebilir. Hangi ilacın kullanılacağına deneme yanılma yöntemi ile karar verilir. Uygulanan bu ilaç tedavisi nedeni ile açığa çıkan belirtilerde azalma yaşanır, ancak belirtiler devamlılığını sürdürür. Bazı vakalarda ise herhangi bir iyileşme görülmez. Bazı vakalarda ise uygulanan küçük dozlarda bile yoğun yan etkilere neden olabilir. Bu tür ilaçlar hastaların duyduğu sesleri ve hayal görmeleri ortadan kaldırmak amacı ile kullanılır ve herhangi bir bağımlılığa neden olamaz. Şizofreni hastalığı ileri boyutlarda ise ilaç dozları arttırılarak kullanılır. Düzenli aralıklar ile doktor kontrolü sağlanmalı ve hasta gözetim altında tutulmalıdır.

Şizofreni hastalığı için kullanılan bir diğer tedavi yöntemi ise EKT adı verilen tedavi yöntemidir. Kesinliği tam olarak kanıtlanamamıştır. Kafanın sağ ve solundan Elektrotlar yerleştirilir ve beyinde bozulan dengenin tekrar kurulması amaçlanır.

Psikoterapiler ise hastanın ortaya çıkan belirtiler ile baş edebilmesi için şartır. Terapilein amacı hastaların çevresi ile iletişimini artırmaktır.