Utangaçlık Duyguları ve Özellikleri

Utangaçlık

Utangaçlık duygusu, bireylerin yaşamlarının belirli dönemlerinde karşılaştıkları evrensel bir deneyimdir. Bu duygu, sınırlı sosyal ortamlarda yaşandığında ve uzun süreli bir sorun oluşturmadığında genellikle büyük bir problem olarak görülmez. Ancak bazı kişiler için utangaçlık, sürekli bir sorun haline gelebilir ve sosyal ortamlarda tedirginlik yaratır. Bu kişiler, başkalarıyla birlikteyken ve yalnızken sürekli olarak davranışlarıyla ilgili endişe duyarlar. Utangaçlık, bazı durumlarda daha büyük boyutlarda yaşanarak bireyin kendini izole etmesine ve yalnız kalmaya mahkûm olmasına yol açabilir. Utangaçlık duygusu, bir yakının kaybedilmesi, yeni bir iş başlangıcı, yeni bir okul gibi belirli durumlarda da ortaya çıkabilir. Bu duygu, bireyin günlük yaşamını engelleyecek ve yaşam kalitesini bozacak düzeyde olduğunda sorun olarak tanımlanır. Utangaçlık, bireyleri iş, okul veya sosyal ortamlardan uzaklaştıran, ilişkilerden uzak tutan ve geri çeken bir duygudur.

Utangaçlık Nelerle İlişkilidir?

Utangaçlık, sosyal kaygıyla birlikte yaşanan ve rahatsızlık veren bir duygudur. Çevredeki kişiler tarafından utanılacak ve aptal duruma düşme, reddedilme veya yetersiz olma korkusu yaşanır. Bu duyguyu yaşayan kişiler, başkalarıyla birlikte olduklarında, kaygılarının nasıl giderileceğini değil ne kadar fazla kaygılı olduklarını düşünür ve kaygılarının daha fazla artmasına neden olurlar. Bu şekilde kısır döngüye girerler. Düşüncelerinde gerçekçi algılar yerine, mantık dışı korkular vardır. Sosyal kaygı herkes tarafından yaşanabilir. Ancak utangaç olmayan kişiler, kaygılarını daha farklı yorumladıklarından kısır döngüye girmezler. Utangaç olanlar, kaygıyı kişiliklerinin bir parçası olarak görürken, diğer kişiler bunun geçici olduğunu bilir ve buna göre hareket ederler. Bu nedenle, utangaç olmayan kişilerin kendilerine daha fazla güvendiği söylenebilir. Utangaçlık yaşayan kişilerde sosyal beceri eksikliği vardır. Yani ilişkilerini başlatma ve sürdürme konusunda sözlü veya sözsüz becerileri öğrenmemişlerdir.

Utangaç Kişiler Nasıl Anlaşılır?

Kendilerini üstün gibi gören bazı kişiler, diğer insanlara karşı nefret duyar ve bu şekilde yaşarlar. Bunun nedeni, her şeyi aptalca değerlendirmeleridir.
Çevrelerine karşı yabancılaşmış bazı kişiler, genellikle utangaç olarak tanımlanır. Sosyal becerilerden yoksun oldukları için diğer kişiler tarafından dışlanır ve bu dışlanma ile birlikte kendilerini yalnızlığa iterler. Kendilerini başkalarından soyutlamaları, empati duygularına engel olur ve hatta intikam duyguları içinde olabilirler.
Bulundukları ortamlara uyum sağlayamayan bazı kişiler, asosyal bir durumda olurlar. Bu kişiler, utangaçlığın esiri olmuştur. Kendi düşünceleri önemini kaybetmiş, başkalarının düşünceleri önem kazanmıştır. Kendileri hakkında gerçek dışı asosyal karşılaştırmaların içine girerler ve bu yüzden utangaçlıkları daha fazla artar.

Utangaç Kişilerin Ruh Halleri Nasıl Olur?

Herkes tarafından izlendiğini ve yargılandıklarını düşünürler.
Bulundukları ortama zor alışırlar.
Ergenlik döneminde olanlar, bu durumun üstesinden gelmek için alkol ya da uyuşturucuya yönelebilirler.
Gelişimleri için daha fazla zamana ihtiyaç duyarlar.
Kendilerini geri çektikleri için, toplumsal desteklerden mahrum kalırlar.
Kendi yetersizliklerine odaklanır, ilişki başlatırken zorluk çekerler.
Kendileriyle ilgili olumsuz değerlendirmeler yaparlar.
Silik bir kişilik yapısı sergilerler.
İlişkilerde her işi başkalarının yapmasını bekler, kendilerini utangaçlık ortamından kurtarmalarını isterler.

Utangaçlık Nelere Sebep Olur?

Yeni insanlarla tanışmada ve yeni arkadaşlıklar kurmada zorluk çekerler.
Kendilerini izole ederek yalnızlığa mahkûm ederler.
Başkaları tarafından soğuk, sıkıcı ve ilgisiz olarak algılanırlar.
Sosyal ortamlarda kendini ifade edemezler ve kendilerine karşı güven duymazlar.

Utangaçlıkla Nasıl Başa Çıkılır?

Utangaçlık yaşayan kişiler, öncelikle mantık dışı inançlarını değiştirmelidir. Bu inançlar dört temel gruba ayrılmıştır. Bunlar;

Sosyal bir toplantıda uzun süre beklemek, iyi şeylerin olmasını sağlar.
Diğer kişiler sosyal etkinliklere davet edildiği için şanslıdır.
Nerede bulunursam bulunayım, sosyalleşme olanağım aynı olacaktır.
Birisi bana karşı ilgisizse, kesinlikle beni sevmiyordur ve hiç sevmeyecektir.

Utangaç kişiler, mantık dışı inançlarından kurtularak daha gerçekçi inançlar edinmelidir. Bunlar;

Sosyal ortamlarda daha aktif olmalıyım.
Sosyal ortamlara giren herkes, biraz kaygı yaşayabilir. Bu yüzden bir şeyler yapmadan önce tamamen gevşeme ya da rahatlamak gerekmez.
Başka biri gibi davranmaya gerek yok, bu beni daha fazla kaygılandırır.
Başkalarının beni eleştireceğini düşünüyorum, aslında ben kendime karşı acımasızım.
Kendime sosyal becerileri ve deneyimlerimi geliştirebilmek için mantıklı amaçlar koymalıyım.
Sosyal becerileri gelişmeyen kişiler daima başarılı değildir. Bu yüzden her şey iyi gitmezse, fazla üzülmemeliyim.

Utangaç Kişiler Sosyal Becerilerini Nasıl Geliştirebilir?

Sosyal becerilerin öğrenilmesi ve geliştirilmesi belli bir zaman içinde gerçekleşir. Bu yapılırken en kolay yollardan başlayarak, zora doğru gidilmelidir. Bu yüzden öncelikle kişilerle yapılacak sohbet sırasındaki davranışlardan başlamak gerekir. Sohbet, konuşmayı başlatmak, sürdürmek ve konuşmayı bitirmek aşamalarından oluşur. Bu aşamalarda nasıl davranılacağı hakkında hem sözlü hem de sözsüz davranışları gözden geçirerek, sosyal ortamlarda nasıl davranılması gerektiği hakkında çalışmalar yapılmalıdır.