Kişisel Dengesizlik Türleri ve Özellikleri

Dengesizlik

Dengesizlik, beyin ya da beyne giden denge ile ilgili sinirlerin hasar görmesi veya sinirlerden beyne yanlış ileti gönderilmesi sonucunda oluşur. Beyinde denge ile ilgili ana merkez, beyin sapında ve beyincikte bulunan denge hücrelerinden oluşur. Bu merkezlere iç kulaktaki ve omurilikteki denge merkezlerinden sinirler gelir. Beynin dışındaki önemli merkez, iç kulakta bulunan yarım daire kanallarıdır. Bu kanallar, baş tarafından yapılan hızlı dönme hareketlerini ve başın duruş bozukluklarını algılayacak şekilde dizayn edilmiştir. Sinir hücrelerinin uzantıları, denge sinirini oluşturmakta ve beyin sapı ile beyne giderek denge ile ilgili bilgileri aktarmaktadır. Vücudun dengesini beyne anlatan ise eklem ve tendonlarda bulunan hücrelerin oluşturduğu sinirlerdir. Bu sinirler omuriliğin arkasında bulunan ve arka kordon adındaki kolonda ilerleyerek, beyin sapından merkezlere bedenin hangi pozisyonda olduğunu beyne aktarır. Buna derin duyu adı verilmektedir. Bu yapılarda olan hastalıklarda kişinin kendini dengesiz hissetmesi durumu yaşanır.

Dengesizlik ve Baş Dönmesi Arasındaki Fark Nedir?

Baş dönmesi, kişinin etrafına ya da etrafın kişiye dönmesi şeklinde yaşanır. Bu dönme, dairesel hareketlerle hissedilir. Dengesizlik ise kişilerde sarhoşluk durumunda hissedilen uzuvlarda veya vücutta beceriksizlik hissi ile karakterizedir. Çoğunlukla yürüme bozukluğu biçiminde yaşanır. Baş dönmesine bulantı, kusma gibi bulgular eşlik ederken, dengesizlik durumunda bu etkiler görülmez. Baş dönmesinde yürüme dengesizliği oluşabilir.

Dengesizlik Hissinin Nereden Geldiği Nasıl Anlaşılır?

Beyinden Kaynaklanması Durumunda: Bu sorun, beyin, beyincik ya da omurilikten dolayı kaynaklanabilir. Bunu anlayabilmek için hastalarda dengesizlikle birlikte nörolojik bir yakınmanın olup olmadığına bakılır. Bu belirtiler arasında yutma güçlüğü, peltek konuşma, vücudun bir bölgesinde uyuşma ya da güç kaybı olabilir. Denge sinirindeki hastalıklarda ise kulakta çınlama, işitme kaybı gibi belirtiler görülebilir. Omurilikten oluşan dengesizliklerde uzuvlarda uyuşma, güç kaybı, yanma, idrar tutamama gibi yakınımlar oluşabilir.
İç Kulaktan Kaynaklanması Durumunda: Bu nedenlerden dolayı kaynaklanan dengesizlik halinde belirtilere baş dönmesi eşlik eder. Bunun sebebi çoğunlukla yarım daire kanallarındaki kristallere bağlı vertigo adındaki hastalıktır. Ani baş hareketleriyle birlikte hastalarda baş dönmeleri meydana gelir. Bulantı ve kusma belirtilere eşlik edebilir. Ayrıca bazı hastalarda çınlama, dolgunluk gibi etkiler görülebilir. Dengesizliğin iç kulaktan kaynaklanmasının en önemli bulgusu, baş dönmesinin dışında bir yakınmanın olmamasıdır.

Dengesizlik Hangi Hallerde Tedavi Gerektirir?

Kişilerde dengesizlik şikayetlerinin yeni başlaması durumunda mutlaka doktora gidilmesi gerekir. Aşağıdaki belirtilerin olması halinde, hastaların nörolojik değerlendirilmesinin yapılması gerekir:

Tekrarlayan dengesizlik atakları veya baş dönmelerinin olması durumunda
Dengesizlik ve baş dönmesi dışında yutma güçlüğü, peltek konuşma, çift görme, uyuşma ya da güç kaybı gibi etkilerin olması halinde
55 yaş üzerindeki kişilerde diyabet, yüksek tansiyon, kalp hastalığı olmasıyla ortaya çıkacak ani dengesizlik ve baş dönmesi durumunda
Dengesizlikle birlikte şiddetli baş ağrısı olması halinde
Baş dönmesiyle beraber işitme kaybı olması halinde, hastalar nörolojik değerlendirilmeden geçirilmelidir.

Dengesizlik Tedavisi Nasıl Yapılır?

Bu rahatsızlığın tedavisi, altta yatan etkene göre değişiklik göstermektedir. İç kulaktaki kristallerden kaynaklanıyorsa, başın özel pozisyonlara getirilmesiyle yapılan işlemler, meniere hastalığından kaynaklanıyorsa ilaç tedavisi uygulanabilir. Beyindeki tümörlerden kaynaklanıyorsa, cerrahi yollar kullanılmaktadır. İltihabi hastalıklarda kortizon tedavisi, vitamin eksikliklerinde vitamin kullanılmasıyla tedavi sağlanmaktadır.