Dogmatizm, değişmez ve sorgulanamaz kabul edilen a priori esaslar ve çeşitli öğretiler üzerine kurulu bir anlayıştır. Bu felsefi yaklaşım, belirli bilgilerin mutlak hakikat olduğunu ve araştırma, tartışma veya incelemeye ihtiyaç duyulmadığını savunur. Bu tür düşüncelere, öğretilere ve inançlara "dogma" veya "nas" denir.

Dogmatizm, temelde skolastik bir yaklaşımdır ve modern çağlarda değişim ve gelişimi yadsıyan öğretileri ve anlayışları ifade eder. Kendi fikir ve iddiasının mutlak doğruluğunu savunan her birey veya düzen dogmatiktir. Bu bağlamda, belirtilen tutum, bilgi ve hükümlerde tartışılmazlık, eleştirilemezlik ve değişmezlik özelliklerine sahiptir.

Özellikle metafizik (fizik ötesi) öğretiler, genellikle inakçı ve dogmatik niteliktedir. Deney alanının dışında kalan tüm iddialar inakçı olmak zorundadır. Dogmatizm, aklın kati ve açık bir değere sahip olduğunu, böylece belirli bilgi ve varlığa (hakikate) ulaşılacağını ve bunun neticesinde bilginin metafiziğinin mümkün olduğunu ileri süren bir felsefi yaklaşımdır.

Dogmatizme, primitif inançlardan çağdaş bazı felsefi düzenlere kadar her yerde rastlanır. Açık biçimde çıkışı, Tanrı'nın lafı kavramı ile ortaya çıkmış ve Orta Çağ'da Aristoteles'in lafı kavramına kadar varmıştır. Örneğin, Orta Çağ'daki Hristiyan kültüründe herhangi bir ilkenin doğru sayılması için Aristoteles'in söylemiş olması yeterli görülüyordu.

Dogmatizmin zorunlu akıbeti zorbalıktır; zira farklı düşüncelere ve perspektiflere yer olmadığı gibi, dogmatik düşünce de deneyle kanıtlamayı kabul etmez. Özellikle Orta Çağ'da dogmatizm doruk noktasına ulaşmıştı; deneylerle kanıtlanamayan kaideler, engizisyon işkencesiyle kanıtlanmaya çalışılmıştır. Örneğin, dogmatizm, suçsuz kişinin ateşe atılsa bile yanmayacağı inancına varmış, ateşe atıldığında yanan kişinin suçlu olduğu sonucuna varmıştır.

İnak (dogma) ile inan arasındaki fark, inanın asla kanıtlanamayacak bir şeyi kabul etmesi, inak ise herhangi bir yetkeye bağlanan bir bilgiyi kanıtlanmış olarak kabul etmesidir. Yukarıda da belirtildiği üzere, bunun en güzel örneği Orta Çağ skolastiğinde herhangi bir lafın, eğer Aristoteles tarafından söylendiği kabul ettirilirse, doğru olduğunun da kabul edildiği fikridir.

Özetle, herhangi bir düzenin ya da kişinin değişmez formüller, her yerde ve her daim kabul edilir olduğunu ileri sürdüğü açık bilgiler dogmatiktir. Dogmatizmin karşıtı septisizm ise şüphecilik, kuşkuculuktur.

"İleriye sürülen düşünce ve esasları incelemeden, kanıt aramadan, araştırmadan, eleştirip tartışmadan doğru ve açık gerçek sayan anlayış" olarak da nitelendirilebilen dogmatizm her dönemde ilerlemenin ve gelişmenin karşısında olmuştur. Dogmatiğin Türkçedeki karşılığı bağnazlık ve gericiliktir. Dogmatik düşünce örnekleriyle sadece din alanı değil, farklı alanlarda ve hatta bilimin dahi karşısına çıkar. (Geçmiş devirlerde bilim adamları dünyanın düz olduğu dogmasında ısrarlı olmuşlardı. Daha sonra da dünyanın kainatın merkezi olduğu dogmasında ısrarlı olmuşlardı.) Ancak şunu da söylemek gerekir ki, bilimdeki dogmaları yine bilim adamları ortadan kaldırmıştır. Bilimin gelişigüzel bir inak ya da inan düzeninden en esas ve başlıca farkı, diyalektik düşünce düzenini içinde bulundurmasıdır.