Sosyal fobi, diğer adıyla sosyal anksiyete bozukluğu, bireylerin kalabalık ortamlarda bulunmaktan, sosyalleşmekten ve topluluk önünde konuşmaktan çekinme durumudur. Bu rahatsızlığa sahip kişiler, başkalarının kendilerine baktığı veya değerlendirdiği durumlarda rahat hareket edemezler. Sosyal fobi, genel olarak bir kalabalık korkusu olarak tanımlansa da, bu yanlış bir algıdır. Aslında, sosyal fobi daha geniş bir spektrumda yer alır ve bireylerin sosyal etkileşimlerde yaşadığı aşırı korku ve kaygıyı içerir.

Sosyal fobi, doğru yaklaşımlar ve tedavi yöntemleri ile yönetilebilir bir rahatsızlıktır. Ancak, bu tedavi ilaçlar veya cerrahi müdahalelerle değil, daha çok psikoterapi ve davranışsal terapilerle gerçekleştirilir. Sosyal fobisi olan bireyler, profesyonel yardım alarak, sosyal kaygılarını yönetmeyi öğrenebilirler.

Bunun yanı sıra, sosyal fobi tedavisindeki en büyük engellerden biri, toplumun bu durumu bir "hastalık" olarak kabul etmemesidir. Sosyal fobisi olan insanlar genellikle çekingen olarak değerlendirilirler ve bu nedenle bir ömür boyu bu rahatsızlıkla yaşamak zorunda kalabilirler. Önemli olan, sosyal fobinin çekingenlikten farklı bir durum olduğunu ve ciddi şekilde günlük yaşamı etkileyen bir rahatsızlık olduğunu anlamaktır.

Kendimizin veya bir yakınımızın sosyal fobiye sahip olup olmadığını anlamak için bazı belirgin belirtilere dikkat etmemiz gerekir. Bu belirtiler genel olarak şunlardır:

Sosyal fobinin nedenlerini inceleyecek olursak, genellikle çocukluk döneminde veya erken yaşlarda yaşanan bazı olayların bilinçaltına işlediğini görürüz. Örneğin, sosyal fobik bir kişi, çocuklukta yaptığı bir hatadan dolayı ailesinden şiddet görmüş olabilir veya benzer hatalar sebebiyle arkadaşları tarafından alaya alınmış olabilir. Bu tür travmatik deneyimler, yetişkinlik dönemindeki davranışları büyük ölçüde etkileyebilir.

Ayrıca, sosyal fobi az da olsa kalıtsal olarak nesilden nesle geçebilir. Kalıtsal sebeplerden dolayı sosyal fobiye maruz kalmak, beynin kimyasal ve hormonal işleyişindeki bozukluklardan kaynaklanabilir.

Sosyal fobinin kalıtsal sebeplerden kaynaklanan kısmını tedavi etmek daha kolaydır. Çünkü bazı ilaçlarla veya tıbbi yöntemlerle beyin kimyasını kontrol altına almak mümkündür. Ancak çevresel faktörlerden dolayı gelişen sosyal fobi, terapi ve psikolojik destekle tedavi edilmelidir. Uzmanlar, sosyal fobisi olan kişiyi çekingenliğini ve gereksiz korkularını aşması için telkin etmeli ve endişe ettiği davranışların aslında günlük hayatın basit işleri olduğunu anlamasını sağlamalıdır.

Sosyal fobi hastasının yakınlarına da bu konuda büyük görev düşmektedir. Sosyal fobisi olan bir insan daha hassastır; bu nedenle, yapılan ağır şakalardan veya art niyet olmaksızın yapılan esprilerden hemen etkilenip, tekrar içine kapanabilir. Yakınları, sosyal fobi hastasına dikkatli bir şekilde davranmalı ve onun dışa dönük olmaya alışması için destekleyici davranışlar geliştirmelidir.