Ruhsal travma, kişinin aşırı korku, dehşet ve çaresizlik hisleri yaşadığı, genellikle beklenmedik ve olağandışı olayların neden olduğu bir durumdur. İnsanların yaşamında üzüntü ve sıkıntı yaratan birçok olay olabilir, fakat tüm bu olaylar ruhsal travmaya neden olmaz. Eğer yaşanan olay, kişide dehşet, korku ya da çaresizlik hissi yaratmış ve kişinin kendi ya da yakınının ölüm, yaralanma gibi tehlikelerle karşı karşıya kalmasına neden olmuşsa, bu durum ruhsal travma olarak adlandırılır. Örneğin, kişinin bir yakınının yıllardır devam eden bir hastalığı varsa ve sonrasında öldüyse, bu durumun ruhsal travma yaratma ihtimali, bir yakınının trafik kazası gibi beklenmedik bir şekilde ölmesinden daha azdır.

Savaşlar, kazalar, saldırılar, afetler ve tecavüzler toplumda ruhsal travmaya neden olabilmektedir. Yapılan araştırmalar, her iki bireyden birinin hayatında bu tür bir olayla karşılaştığını göstermektedir. Ruhsal travma ile karşılaşma riski herkes için aynı oranda değildir. Suç oranı yüksek olan yerlerde yaşayanlar, başka ruhsal hastalığı olanlar, alkol kullananlar, polis, asker ve itfaiye personeli gibi meslek grupları, korkutucu olaylarla daha sık karşılaşmaktadır.

Ruhsal travma yaşayan kişilerde genellikle depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) görülmektedir. Kişiyi çaresizlik ve dehşet içinde bırakan durumların uzun süre yaşanması, ruhsal hastalıklara neden olabilir. Depresyonda en sık görülen belirtiler arasında halsizlik, sürekli uyku isteği, iştah sorunları ve hayattan zevk alamama yer alır. Depresyon, travmalardan sonra ilk kez ortaya çıkabileceği gibi, daha önce bu rahatsızlığı yaşamış kişilerde yeniden nüksetmesine neden olabilir.

Travma sonrası stres bozukluğunda uykusuzluk, kâbus görme, travmaya neden olan olayı sık sık düşünme, olayın sürekli tekrar edebileceği endişesi, kolay ürkme, çabuk sinirlenme, gelecekle ilgili plan yapamama ve yabancılaşma hissi bulunur.

Ruhsal travma sonrası stres bozukluğu yaşayan birçok kişide başka ruhsal rahatsızlıklar da görülmektedir. Anksiyete bozukluğu, alkol ya da madde bağımlılığı gibi durumlar, travmanın etkisiyle kişide günlük hayatında sıkıntılar ve iş gücü kaybına neden olabilir. Travma sonrasında kişiler, travmanın yarattığı etkilerden kurtulmak için bazı yöntemler denerken, bu tür yöntemlerin travmanın etkilerini azaltma konusunda olumlu sonuçlar vermediği gözlemlenmiştir. Olay olmamış gibi davranmak, unutmaya çalışmak hastalığın iyileşmesini geciktirirken, sorunları paylaşan ve hakkını arayan kişilerde iyileşme daha hızlı görülmektedir. Bununla birlikte yapılan çalışmalar, zamanın travmanın etkilerini ortadan kaldırmadığını göstermektedir.

Tedaviler, ilaç ve psikolojik tedaviler olarak iki ana grupta ele alınır. Travmatik olaylardan herkes aynı ölçüde etkilenmez. Bazı kişilerde sosyal ve iş hayatını ciddi derecede etkileyen kaygı bozuklukları görülür. Bu nedenle tedavi kişiye özel olarak yürütülmektedir. İlaç tedavisinde antidepresan ilaçlar hastayı yatıştırmakta yararlı olabilir. Olaydan yoğun etkilenen kişilerde hastaneye yatış gerekebilir. Psikolojik tedaviler ise travma sonrası stres bozukluğu ve depresyon gibi ruhsal hastalıkların tedavisinde önemli rol oynar. Psikoterapi yöntemleri, kişinin yaşadığı travmayı anlama, kabul etme ve bu travmayla başa çıkma becerilerini geliştirmeyi amaçlar.

Sonuç olarak, ruhsal travma, beklenmedik ve olağandışı olayların neden olduğu ciddi bir durumdur. Bu tür travmalar, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ve çeşitli ruhsal hastalıklara yol açabilir. Ancak, uygun tedavi yöntemleri ve destek ile bu travmaların etkileri hafifletilebilir ve kişi normal yaşamına dönebilir.