Hipopituitarizm, hipofiz bezinde meydana gelen hasar nedeniyle hormonların yeterli miktarda salgılanmaması sonucunda oluşan bir hipofiz yetmezliğidir. Hipofiz yetmezliği, hipofiz bezindeki hasardan veya hipotalamustan salgılanan hormonların eksikliğinden ya da yokluğundan kaynaklanabilir. Bu durum geliştiğinde, hipofiz bezinde daha az hormon salgılanacak ve diğer salgı bezlerinde de yetmezlik ortaya çıkacaktır. Örneğin, TSH eksik salgılandığında tiroit bezi tam olarak çalışamaz ve hipotiroidi meydana gelir. ACTH eksik salgılandığında, adrenal bez yetmezliği olarak bilinen kortizol hormon yetmezliği oluşur. LH ve FSH eksik salgılandığında ise yumurtalıklar veya testisler düzgün çalışamaz.

Menopoza girmemiş bir kadında adet bozukluğu olduğunda, FSH ve LH eksikliği bulunur. Adetlerde azalma, tamamen sona erme ve memeden süt gelmesi gibi etkiler yapabilir. Doğumda aşırı kanamadan hipofiz yetmezliği oluşursa, prolaktin hormonu eksik olacağından süt gelmez. Erkeklerde ereksiyon bozukluğu, libido azalması ve sperm eksikliği gelişir. Yorgunluk, kılların çıkmaması, koku alma bozukluğu, memelerde büyüme gibi etkiler görülebilir. Adolesan dönemdeyken ergenliğin gecikmesi ve sesin incelmesi etkisi gözlemlenir.

Doğumsal etkilerden dolayı çocuklarda büyüme hormonu eksikliği sıkça görülür. Yetişkinlerde büyüme hormonu eksikliği, diğer hipofiz hormonlarındaki eksiklikle birlikte yaşanır. Bu durumda yetişkinlerde karında yağ toplanması, depresyon, kendini kötü hissetme, enerji eksikliği ve sosyal izolasyon gibi etkiler görülür. Ciltte kuruma ve incelme olur. İnce kırışıklıklar oluşur ve çocuklarda boy kısalır.

Bu durumda tiroit yetmezliği belirtileri oluşur. Kişiler soğuktan hoşlanmaz, depresif etkiler, iştah azalması, kabızlık, halsizlik gibi belirtiler ortaya çıkar.

Bu durumda adrenal bez az çalıştığı için iştahsızlık, halsizlik, bulantı, kusma, şeker düşüklüğü, kilo kaybı gibi etkiler oluşur. Kişiler eğildiklerinde tansiyon düşmesi, nabızda düşme, kas gücünde azalma etkilerini yaşar. Hasta stresli olduğunda etkiler daha şiddetli hissedilir.

Buna ait olan tek belirti aşırı kanamalı doğum sonrasında kadınlardan süt gelmemesidir.

Beyin ameliyatlarında, kafa travmalarında, hipofiz ameliyatları sonrasında geçici olarak yaşanan bir durumdur. Hastalarda ağız kuruluğu, sık idrara çıkma, çok su içme gibi etkiler oluşur.

Kişide seks hormonları, tiroit hormonları ve kortizol hormonları düşük olduğunda hipopituitarizm rahatsızlığı akla gelmelidir. Teşhisin kesinleşmesi için bazı testlerin uygulanması gerekmektedir.

Tedavi için eksik olan hormonların yerine konması gereklidir. Hangi hormon eksikse, hastaya bu hormon ilacı verilir. Kortizon ilaçları ACTH eksikliğinde, levotiroksin TSH eksikliğinde, östrojen tedavisi FSH ve LH eksikliğinde kullanılır. Büyüme hormonu ve testosteron uygun olan hastalara verilir.