Psikolojik Rahatsızlıklar Psikolojik rahatsızlıklar, çeşitli nedenlerle kişinin düşüncesinde, ruh halinde veya davranışlarında ortaya çıkan sorunlar olarak tanımlanır. Ruh Sağlığı ile Ruh Hastalığı Arasındaki Fark Ruh sağlığı ile ruh hastalığı arasındaki farkı belirlemek bazen kolaydır, bazen ise oldukça zordur. Örneğin, kafalarında sesler duyan kişiler, şizofreni hastası olabilir. Hiçbir deneyimi veya eğitimi olmadan kendisini ülkeyi yönetebilecek kapasitede gören kişilerde bipolar bozukluk olabilir. Ancak çoğu zaman, cevap bu kadar açık değildir. Topluluk önünde konuşamıyorsanız, bu durum bir hastalığınız olduğunu mu gösterir, yoksa sadece aşırı heyecan mı? Üzgün ve umutsuz hissediyorsanız, bu sadece kısa süreli bir bunalım mı, yoksa ilaç gerektirebilecek bir depresyon mu? Normallik Nedir? Normalliği Tanımlarken Kültürün ve Bilimin Rolü Normalliği belirlemek oldukça zordur. Bilim insanları, araştırmacılar ve ruh sağlığı uzmanları (psikologlar, psikiyatristler, terapistler, rehber danışmanlar vb.) bu konu üzerinde yüzyıllardır çalışıyor olmalarına rağmen, normal ve anormal arasındaki çizgi hala belirsizdir. Neyin normal olduğu genelde kimin tanımladığına bağlıdır. Normallik belirsizdir ve genellikle belli bir kültürün veya topluluğun değer yargılarına göre değişir. Aynı kültürde bile normallik zaman içinde değişebilir, özellikle değişen sosyal değerler ve beklentilerden etkileniyorsa. Örneğin, 50 yıl önce boşanmak kavramına büyük bir tepki ile bakılırken, bugün boşanmak daha normal bir kavram haline gelmiştir. Psikolojide normal olanı anormal olandan ayırt etmekteki en büyük güçlük, test edilememesinden kaynaklanır. Obsesif-kompulsif bozukluk için herhangi bir MRI veya kan testi yoktur, depresyon için herhangi bir ultrason veya bipolar bozukluk için röntgen bulunmamaktadır. Bu, psikolojik hastalıkların biyolojik nedenleri olmadığı anlamına gelmez, çünkü beyindeki kimyasal maddelerde oluşan değişimlerle bağlantılıdırlar ve bilim insanları bu değişimleri haritalamaya başlamışlardır. Ancak, psikolojik hastalıkları teşhis edebilecek testler hala mevcut değildir. Psikolojik Rahatsızlık Nasıl Tanımlanır? Psikologlar ve psikiyatristler, testler yerine belirtilere, semptomlara ve ortaya çıkan işlevsel bozukluklara bakarak teşhis koyarlar. İşlevsel bozukluklar, banyo yapmak veya işe gitmek gibi belirli rutin işleri veya temel günlük görevleri yerine getirememektir. Belirtiler, her objektif gözlemcinin fark edebileceği işaretlerdir, örneğin aşırı sinirlilik veya hızlı nefes almak gibi. Semptomlar, mutsuzluk veya umutsuzluk gibi hasta tarafından algılanan veya hissedilen duygulardır. Belirtiler, semptomlar ve işlevsel bozukluklar, Tanı ve İstatistik Rehberinde (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders - DSM) detaylı olarak tanımlanmıştır. Buna göre 300'den fazla farklı psikolojik hastalık sınıflandırılmıştır. Amerikan Psikiyatri Kurumu tarafından çıkarılan DSM rehberi, psikologlar ve psikiyatristler tarafından anoreksiyadan röntgenciliğe kadar her tür hastalığı teşhis etmekte kullanılır. Tanı rehberinin ilk basımı 1952 yılında yapılmış ve bugüne kadar sürekli olarak güncellenerek yayınlanmaya devam etmiştir. Neden Normal ve Anormal Arasında Ayrım Yapmak Gereklidir? Neden normal ve anormal arasında bir ayrım yapmak ve damgalanmaya yol açabilecek isimler getirmek gereklidir? Neden özel bir teşhis gerekir? Bunun bir sebebi, Amerika'da sağlık sigortası endüstrisinin DSM kitabında açıklanan teşhislere bakarak, sigorta kapsamını ve ödenecek miktarları tespit etmesidir. Diğer bir neden ise doğru tedaviyi önerebilmek için neyin tedavi edilmesi gerektiğini (ve bu hastalığın tedavi edilip edilemeyeceğini) bilme gerekliliğidir. Belirtiler, Semptomlar ve İşlevsel Bozukluklar Nasıl Belirlenir? Psikologlar ve psikiyatristler, sahip olduğunuz belirtilerin, semptomların veya işlevsel bozuklukların normal mi yoksa anormal mi olduğunu nasıl belirlerler? Uzmanlar çoğunlukla aşağıdaki yaklaşımları kullanırlar: 1. Kendi Algıladıklarınız Düşüncelerinizi, davranışlarınızı ve işlevselliğinizi nasıl algıladığınız, sizin için neyin normal olduğunu belirlemek için kullanılır. Bazı konularla başa çıkamadığınızın farkında olabilirsiniz ya da daha önce yapmaktan zevk aldığınız günlük aktiviteleri artık yapamadığınızı veya yapmaktan zevk almadığınızı düşünebilirsiniz. Eğer depresyonunuz varsa, günlerce bulaşıkları yıkamayabilir, banyo yapmayı bırakabilir, sosyalleşmekten kaçınabilir, hobilerinize olan ilginizi yitirebilir veya ailenize normalden çok daha fazla bağırmaya başlamış olabilirsiniz. Kendinizi üzgün, umutsuz, cesareti kırılmış ve vazgeçmiş hissedebilirsiniz. Bu davranışların normalden farklı olduğunu fark edebilir, bir şeylerin yanlış olduğunu düşünebilirsiniz. 2. Başkalarının Algıladıkları Kendi algılarınız objektif olmayabilir ve davranışlarınız, düşünceleriniz veya işlevselliğiniz konusunda yeterince doğru bilgi vermeyebilir. Oysa tarafsız gözlemciler bunu sağlayabilir. Size göre yaşamınız gayet normal gelebilir. Fakat çevrenizdeki kişilere garip ve anormal gelebilir. Bu genelde şizofreni durumlarında geçerlidir. Eğer şizofrenseniz, sesler duyuyor olabilirsiniz ve başka bir insan ile iletişim kurduğunuzu düşünerek bu seslerle konuşmaya devam edebilirsiniz. Bu durumu gözlemleyen dışarıdan birisi için davranışınız anormal gelecektir. 3. Kültürel ve Etnik Normlar Çoğu kez, neyin normal neyin anormal olduğu içinde bulunduğumuz kültür tarafından belirlenir. Fakat bu, sizin kültürünüzde normal kabul edilen bir davranışın başka bir kültürde anormal olarak karşılanabileceği anlamına gelir. Sadece kendi duyduğunuz seslerle konuşmak Batı dünyasında şizofreni belirtisi olabilir, fakat diğer kültürlerde bu tür halüsinasyonlar dinsel deneyimin bir parçası sayılabilir ve bazı davranışlar ailenizde normal karşılanabilir ama dışarıda düzeltilmesi gereken anormal davranışlar olarak düşünülebilir. Örneğin, dikkat eksikliği ve hiperaktivite aşırı kontrollü bir okul ortamında kabul edilmezken, daha az kontrollü ev ortamında normal sayılabilir. 4. Süre ve Semptomların Şiddeti Bir insanın psikolojik rahatsızlığını belirlemekte, genelde bu dört alan göz önüne alınır. Psikolog ya da psikiyatrist size nasıl hissettiğinizi sorabilir, başkalarının davranışlarınızda veya ruh halinizde bir farklılık görüp görmediklerini sorabilir ve aile yapınızı sorabilir. Ayrıca psikolojik testlere cevap vermenizi isteyebilir. Göz Önüne Alınan Diğer Etkenler
Değer verdiğiniz bir ilişkiden sonra kendinizi üzgün hissetmeniz normaldir. Fakat aşırı üzgün haliniz haftalarca devam ediyorsa ve işe gitmek, ev işlerini yapmak veya arkadaşlarınızı ziyaret etmek gibi günlük aktivitelerinize olan ilginizi kaybetmiş iseniz depresyonda olabilirsiniz. Aynı şekilde, önemli bir müşteriye prezantasyon sunmadan önce heyecanlanıyorsanız ama yine de hızlı nefes alışverişlerinizi kontrol altına alıp devam edebiliyorsanız sizinkisi sosyal fobi (sosyal kaygı rahatsızlığı) değil, sadece sahne korkusu olabilir. Ve trafikte birisinin önünü kesmişseniz veya dükkandaki satıcıya bağırmışsanız, sadece kötü bir gün geçiriyor veya genel olarak huysuz biri olabilirsiniz. Fakat sürekli olarak saldırgan, şiddete eğilimli, manipülatif (başkalarını kendi çıkarı için sömüren), başkalarını kullanan, sorumsuz veya kanunlara karşı gelen biri iseniz antisosyal kişilik bozukluğunuz (sosyopat) olabilir. Psikolojik Sağlık: Gelişen ve Değişen Bir Kavram Bütün bu kriterlere rağmen, sağlıklı ya da normal psikolojinin ne olduğunu net olarak tanımlamak oldukça zordur. DSM bu zorluğun farkındadır ve psikolojik rahatsızlıkları strese, işlevsellikte soruna yol açan veya sağlığı aşırı derecede bozan (ölüm, keder veya sakatlığa sebep olan) psikolojik sendromlar ve davranışlarla sınırlı tutmaktadır. Ayrıca bu sendromlar, kültürel olarak normal kabul edilmiş ve bir olaya bağlı olarak beklenen tepkiler olmamalıdır. Örneğin, sevilen birinin kaybı sonucu yas tutmak gibi. Psikolojik rahatsızlıklar, aşırı stres, acı çekmek veya işlevsellikte bozukluklar ile bağlantılı olarak kişinin düşüncesinde, ruh halinde ya da davranışlarında değişiklikler olması halidir. Fakat normallik kavramının sürekli olarak değiştiğini hatırlamak gerekir, tıpkı fiziksel hastalıkların teşhisinde olduğu gibi. Örneğin, yıllarca kan basıncının 120/80 olması normal sayıldı. Fakat 2003 Mayıs'ında bu durum birden değişti. Şimdi bu kan basıncı ile prehipertansiyon teşhisi koyulabilmektedir. Tıpkı kan basıncında olduğu gibi, yeni tıbbi bilgiler psikolojik rahatsızlıklar konusunda da değişikliklere yol açmaktadır (yeniler eklenirken, geçersiz olanlar çıkarılmakta veya belirtiler ve semptomlar yeniden düzenlenmektedir). Örneğin, bugün bazı uzmanlar regl öncesi sancıların ve semptomların psikolojik rahatsızlık olarak tanınması gerektiğini öne sürmektedirler (Regl öncesi disforik bozukluk). Bu gözden geçirmeler ve yenilenmeler aynı zamanda sosyal ve kültürel yaklaşımı da yansıtabilir. Örneğin, eşcinsellik önceleri psikolojik bir rahatsızlık olarak görülmekteydi, fakat 1973 yılında DSM kitabından çıkarıldı. Tedavi: Gerekli mi, Gerekli Değil mi? Gerçekten teşhis edilebilecek bir psikolojik rahatsızlığınız olsa bile, günlük yaşamınızda tedavi gerektirecek kadar önemli bir problem oluşturmayabilir. Örneğin, örümcekleri düşünün. Bu hayvanlara karşı aşırı bir korkunuz olabilir, fakat hiçbir zaman örümceklerle karşılaşmamış olabilirsiniz ya da örümcek gördüğünüzde birisini çağırıp yardım istiyor olabilirsiniz. Dolayısıyla bu fobinin yaşamınıza çok az etkisi olabilir ve normal yaşamınızda hiçbir aksaklık oluşturmayabilir. Bu tür bir durumda terapiye gerek var mıdır? Hayır. Kişinin durumuna bir teşhis koyulabilir ama terapi gerektirmez. Sonuç olarak psikolojik tedavi sadece kişinin günlük hayatını sürdürmesine engel olan durumlarda düşünülür. |
.jpg "Bipolar Bozukluk Belirtileri ve Tedavisi")
ben
29 Mayıs 2024 ÇarşambaSlmlar . Oncelikle yorumları okudum ve size bazı tavsiyelerde bulunmm gerektgne inandm . Oncelikle hersey kafada bitiyo . Hayatı , kendinizi bu kadar dinlemeyin . Cok dusunmemeye calsn biseylerle mesgul olun. Kitap okuyun . Bide radyasyondan biraz uzak durun zihninizi bosaltn . Goreceksiniz o kadar fazla abartlcak bi sorununuzun olmadgnı . Unutmayn . Hersey kafada bitiyo . İyi seyler dusunun . Zihninizi kotu seylerden uzak tutun ve en onemlisi asla umutsuzluga kaplmayn . Sorularnz olursa bn burdaym . Takip edicem
Cevap yazAdmin
29 Mayıs 2024 ÇarşambaSlm, tavsiyeleriniz için çok teşekkür ederim. Düşüncelerinize katılıyorum ve önerdiğiniz şeyleri denemeye çalışacağım. Kitap okumak ve radyasyondan uzak durmak gerçekten iyi fikirler. Zihnimi olumlu düşüncelerle doldurmaya ve umutsuzluğa kapılmamaya özen göstereceğim. Yardımlarınız için tekrar teşekkürler. Herhangi bir sorum olursa size danışacağım. Çok sağ olun!
murat
27 Mayıs 2024 Pazartesibenımde pskolojık sorunlarım var bi insanla konusrken digerine baktıgımda suratı degişiyor insanların suratına bakamıyorum aynada tuhaf tuhaf seyler görüyorum kendımen bile korkar oldum bile birinden yardım ıstıyorum lütfen bana yardım edın .. ilaclar fayda etmıyor gördügüm şeylerin dogru olmadıgını bılıyorum ama genede sıkıntı ıcındeyım bilen birinin yardımına ihtiyacım var ..
Cevap yazAdmin
27 Mayıs 2024 PazartesiMerhaba, yaşadığınız durum gerçekten zorlayıcı görünüyor ve bu tür belirtilerle başa çıkmak oldukça stresli olabilir. Öncelikle, bu tür belirtiler yaşıyorsanız, bir uzmandan profesyonel destek almanız çok önemlidir. İlaçlar tek başına yeterli olmayabilir; terapi veya danışmanlık gibi ek tedavi seçenekleri de değerlendirilebilir. Bir psikiyatrist veya klinik psikolog ile görüşmek, size uygun bir tedavi planı oluşturmak adına en iyi adım olacaktır. Lütfen yalnız olmadığınızı ve yardım almanın güçlendirici bir adım olduğunu unutmayın.
eda
24 Mayıs 2024 CumaLütfen yardım edin artık dayanamıyorum 1 ay 1ay yok yaşamadığım şeyler yok 2 aydır evden dışarı çıkmıyorum insanlardan nefret ediyorum evde beyaz şeyler görüyordum 2-3 gün önce korkuyorum herşeyden kendimin özel olduğunu düşünüyordum yok oda gitti hayat artık bana keyif vermiyor yemek yemek konuşmak istemiyorum borçlar ailem ben hayatım ölmek için dua ediyorum artık sağlığımı hiç umursamıyorum birilerinden yardım istiyorum
Cevap yazAdmin
24 Mayıs 2024 CumaMerhaba, yazdıklarınızdan çok zor bir dönemden geçtiğinizi anlıyorum. Bu duygularla başa çıkmak çok yorucu olabilir. Bir uzmandan veya güvendiğiniz bir kişiden profesyonel yardım almanızı şiddetle öneririm. Unutmayın, yalnız değilsiniz ve yardım istemek güçsüzlük değil, aksine bir güç göstergesidir. Lütfen kendinize iyi bakın ve destek aramaktan çekinmeyin.
gökhan
20 Mayıs 2024 Pazartesisanki lanetlenmiş gibi hiçbişeyden zevk alamıyorum.hiçbişey yapasım gelmiyor.sürekli uyumak istiyorum son bikaç yıldır günde 2 pakete yakın sigara içmeye başladım ne yapacağımı bilmiyorum
Cevap yazAdmin
20 Mayıs 2024 PazartesiÖncelikle, yaşadığın bu durumu ciddiye almak önemli. Bu belirtiler depresyon veya başka bir ruhsal sağlık sorununun işareti olabilir. Bir uzmana danışmanı şiddetle öneririm. Profesyonel yardım, bu süreci daha yönetilebilir hale getirebilir ve iyileşme yolunda adımlar atmanı sağlayabilir. Kendine iyi bak ve destek almaktan çekinme.
Soru Sor / Yorum Yap