Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), kişinin çeşitli takıntılar ve saplantılarla sürekli kendini meşgul etmesi, bu saplantılardan kendini alıkoyamaması ve bu nedenle stres ve hastalık yaşaması olarak tanımlanır. OKB'nin birçok kaynağı vardır ve çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir. Ancak ortak bir özellik olarak, OKB'ye sahip kişilerin genellikle aşırı detaycı oldukları söylenebilir.

OKB, diğer kimlik bozuklukları ve psikolojik rahatsızlıklar gibi şehir hayatının yaygınlaşmasıyla artış göstermiştir. Obsesif, pasif-agresif, paranoyak gibi tüm kişilik bozuklukları, şehir hayatının hızı ve stresiyle kendini aşırı derecede kaptıran insanlarda sıkça görülmektedir. Önceleri OKB oranının toplumda çok düşük olduğu düşünülse de, daha detaylı ve ciddi yapılan araştırmalar, büyük şehirlerde OKB görülme sıklığının %2'lere kadar çıkabileceğini göstermiştir. Yani her yüz kişiden yaklaşık ikisinde bu rahatsızlığı görmek olağandır.

Bu yazıda kısaca OKB'nin belirtilerinden, sebeplerinden ve tedavisinden bahsedeceğiz. Ancak şu noktayı belirtmekte yarar var: Eğer OKB'ye sahip kişilerle aynı karakter özelliklerine sahipseniz, lütfen telaşa kapılmayın. Örneğin, yapı olarak tedbirli biri olmanız, OKB olduğunuz anlamına gelmez. İşin hastalık boyutunda olması bambaşka bir durumdur.

Hemen her hastalıkta olduğu gibi OKB'nin sebeplerini de çevresel veya genetik faktörler olarak ayırabiliriz. Genetik faktörler, anne ve babadan gelen genlerde bu rahatsızlığın potansiyelinin olmasından kaynaklanır. Genetik faktörlerin OKB'ye bir sebep olarak kabul edilmesinin nedeni, hastaların çoğunun ailesinde de bu potansiyelin görülmesidir. Genetikten kaynaklanan sebepler, beynin düşünmeyle veya mutlu olma, günlük yaşama kendini kaptırma gibi görevlerle ilgili hormonlarının salgılanmasında meydana gelen bozukluklardır (serotonin başta olmak üzere).

Çevresel faktörler ise genelde çocuklukta yaşanmış olabilecek travmalar; kişinin büyüdüğü çevrede sürekli duyduğu bir güvensizlik, çevrenin yarattığı beğenilmeme korkusundan dolayı oluşabilecek bir mükemmeliyetçilik gibi sebepler olarak kabul edilir.

Bu belirtiler, OKB'nin tipik özellikleri olarak kabul edilebilir. Ancak burada tekrar belirtelim ki; karakter olarak tedbirli, detaycı olmanız veya mükemmele yakın işler yapmak istemeniz, OKB olduğunuz anlamına gelmez.

Çeşitli tedavi yöntemleri geliştirilmiştir, ancak bunları psikolojik yardım veya ilaç tedavisi olarak iki ana başlığa ayırabiliriz. OKB'ye sahip olanların, diğer psikolojik rahatsızlıklarda olduğu gibi mutlaka dışarıdan yardım alarak tedavi olmaları gerekmektedir. Kendi kendine iyileşebilen bir rahatsızlık değildir.

Psikolojik yöntemlerle OKB tedavisinde, hastanın bilinçaltına çeşitli yollarla; korkuları ve saplantıları olmadan da yaşayabileceği, saplantı haline getirdiği çoğu şeyin anlamsız olduğu gibi telkinlerde bulunulur. Doktorun ve ailesinin yardımıyla hayatına bu şekilde devam edebilmesi için çalışılır.

İlaç tedavisinde ise hastanın streslenmesini engellemek için antidepresanlar, serotonin salgılanmasını düzene sokmak için uygun ilaçlar veya sinir sistemini düzenlemek için nörotransmitter maddeyi denetleyici tedaviler uygulanmaktadır.

Her iki tedavi yönteminde de önemli bir yan unsur vardır ki; OKB'ye sahip biri tedavi olurken, bu telkinler veya ilaçlar doğrultusunda ailesinden, arkadaşlarından, dostlarından daima destek görmelidir. Aksi halde hasta kendi beyniyle baş başa kaldığı vakit, eski saplantılarına yeniden sarılabilir ve OKB nüksedebilir.